Առողջապահություն 1.2012
Առողջ ապրելակերպ սննդակարգի հիմնական սկզբունքները. оգտագործեք մսամթերք, ավելի հաճախ` մսին փոխարինող մթերք
![Առողջ ապրելակերպ սննդակարգի հիմնական սկզբունքները. оգտագործեք մսամթերք, ավելի հաճախ` մսին փոխարինող մթերք Առողջ ապրելակերպ սննդակարգի հիմնական սկզբունքները. оգտագործեք մսամթերք, ավելի հաճախ` մսին փոխարինող մթերք](up/article/big/file_24529_1740562.jpg)
Ինչու ուտել։ Մսամթերքը կենդանական սպիտակուցների, հանքային նյութերի` ցինկ, մագնեզիում, և որոշ վիտամինների` B, B12, D, գլխավոր աղբյուրն է, ապահովում է օրգանիզմում յուրաքանչյուր բջջի և բոլոր հյուսվածքների բնականոն գործունեությունը, մասնակցում կարևոր և հիմնական օրգանների, ինչպես նաև արյան, բջջային թաղանթների և հորմոնների ձևավորմանը:
Մսում պարունակվող երկաթը (Fe) օրգանիզմի կողմից շատ հեշտ է յուրացվում, որի պակասը կարող է սակավարյունության պատճառ դառնալ: Միսը հարուստ է սպիտակուցներով, իսկ փորոտիքը` վիտամիններով: Միսը, հիմնականում կարմիրը, պարունակում է կենդանական ճարպեր և խոլեստերին, որոնց փոքր քանակությունն անգամ նպաստում է հորմոնների արտադրությանը: Մեծ քանակությամբ խոլեստերինի օգտագործումը կարող է սրտանոթային հիվանդությունների, շաքարային դիաբետի, քաղցկեղի որոշ տեսակների առաջացման պատճառ դառնալ, ուստի աշխատեք խուսափել ճարպոտ միս օգտագործելուց, մսի վրայից հեռացրեք նկատելի ճարպը, հանեք ձկան և հավի կաշին, պատրաստման ընթացքում ձեթ կամ կարագ մի ավելացրեք, նախընտրեք խաշած, շոգեխաշած և խորոված միսը:
Մսից պատրաստված որոշ մթերքների` խոզապուխտ, բեկոն, երշիկ և այլն, օգտագործումից պետք է խուսափել, քանի որ դրանց պատրաստման ժամանակ երկարատև պահպանման և համային հատկությունների լավացման նպատակով ավելացնում են օրգանիզմի համար վնասակար նյութեր` նիտրիտներ, պոլիֆոսֆատներ և այլ քիմիկատներ: Բացի այդ, դրանք պարունակում են մեծ քանակությամբ ճարպ և աղ, որոնք նույնպես վնասակար են առողջության համար:
Ձուն անհրաժեշտ, օգտակար և արժեքավոր սննդամթերք է: Այն պարունակում է օրգանիզմին անհրաժեշտ սպիտակուցներ և ճարպաթթուներ, օմեգա-3 չհագեցած ճարպաթթուներ, A, B, D, E խմբերի վիտամիններ, հանքային միկրոտարրեր` երկաթ, կալցիում, ֆոսֆոր, ցինկ, կալիում, մագնեզիում: Ձուն ամբողջապես յուրացվում է օրգանիզմի կողմից: Մեծ է նրա մեջ պարունակվող ֆոսֆորի դերը նյարդային համակարգի և գլխուղեղի կեղևի աշխատանքի համար: Ձվի մեջ շատ են նաև ֆոսֆոլիպիդները, հիմնականում լիցետինը, սակայն շատ է նաև խոլեստերինը: Վերջինիս և լիցետինի հարաբերակցության (1:6) շնորհիվ խոլեստերինի բացասական ազդեցությունը զգալիորեն չեզոքանում է: Վստահորեն կարելի է ասել, որ ձվի մեջ պարունակվող մեծ քանակությամբ լիցետինը աթերոսկլերոզի կանխարգելման հիմնական միջոցներից է, այդ իսկ պատճառով ձուն անպայման պետք է լինի նույնիսկ տարեցների օրվա սննդակարգում: Այս մթերքի շնորհիվ հնարավոր է, որ մարդու ուժերն արագ վերականգնվեն ու իմունային համակարգն ամրապնդվի:
Հում ձուն վատ է յուրացվում: Պետք է նշել, որ հում ձվի մեջ և կեղևի վրա հնարավոր է լինեն սալմոնելաներ, ուստի այն պետք է ուտել ջերմային մշակումից հետո: Ջերմամշակման ժամանակ ձվի ալերգիկ հատկությունները զգալիորեն թուլանում են:
Ձուկը ևս շատ օգտակար սննդամթերք է: Այն լավ յուրացվող, անփոխարինելի սպիտակուցների աղբյուր է: Պարունակում է A, B, D վիտամիններ, սելեն, յոդ, երկաթ, ֆտոր և այլ հանքային նյութեր: Բոլոր սննդամթերքներից ձուկն է ամենից շատ պարունակում օմեգա-3 չհագեցած ճարպաթթուներ, որոնք նվազեցնում են սրտանոթային հիվանդությունների առաջացման վտանգը, կարգավորում արյան մակարդունակությունը, կանխարգելում բորբոքումները, զարկերակային ճնշումը, սրտի առիթմիան:
Լոբազգիները (լոբի, սիսեռ, ոսպ), ընդեղենը (ընկույզ, գետնընկույզ, շագանակ և այլն) նույնպես բուսական սպիտակուցների հարուստ աղբյուր են:
Լոբազգիները քիչ քանակությամբ են պարունակում մեթիոնին և ցիստեին ամինաթթուներ, սակայն այդ բացը լրացվում է լոբազգիների և հացահատկի համադրությամբ, օրինակ` բրնձից և ոսպից պատրաստված ավանդական փլավը հացի կամ լավաշի հետ: Լոբազգիները նույնպես պարունակում են բջջանյութ, որը նպաստում է շաքարային դիաբետի և զարկերակային բարձր ճնշման կանխարգելմանը:
Լոբազգիները պարունակում են չմարսվող որոշ նյութեր, որոնք կարող են մարսողության խանգարման, աղիքներում գազերի առաջացման պատճառ դառնալ, այդ պատճառով մարսողական համակարգի խնդիրներ ունեցող մարդկանց խորհուրդ է տրվում դրանց օգտագործումը սահմանափակել:
Ընդեղենը նույնպես մեծ քանակությամբ սպիտակուցներ, օմեգա-3 ճարպաթթուներ, բջջանյութ և հանքային նյութեր է պարունակում, որոշ չափով նվազեցնելով սրտանոթային հիվանդությունների առաջացման վտանգը: Պետք է հաշվի առնել այս սննդամթերքների բարձր կալորիականությունը և չափավորել դրանց օգտագործումը: Ալերգիա ունեցողները պետք է հրաժարվեն այս սննդամթերքի օգտագործումից:
Ինչքան ուտել
Օգտագործեք օրական 2-3 չափաբաժին: Մեկ չափաբաժինը մեկ հավկիթն է, 85 գ անյուղ թռչնամիսը, ձուկը, ծովամթերքը, միսը կամ մսամթերքը, 1/2 բաժակ եփած ոսպը կամ սիսեռը, 8-10 ընկույզը, մեկ գդալ արևածաղկի կամ դդմի սերմը:
Խորհուրդ ենք տալիս նախընտրել
- Անյուղ թարմ միս, կաշին հանած թռչնամիս, շաբաթական մեկ կամ երկու անգամ ձուկ, խուսափել երշիկեղենի օգտագործումից, շաբաթական առնվազն 2 անգամ օգտագործել լոբազգիներ և 50 գ ընդեղեն:
- Խաշած, շոգեխաշած և խորոված մսամթերք, խուսափելով տապակած մթերքից:
- Նրանք, որոնց արյան մեջ խոլեստերինի մակարդակը նորմալ է, կարող են ուտել օրական 1 հավկիթ, իսկ բարձր խոլեստերինի դեպքում` օրվա մեջ կես դեղնուց:
Սահմանափակեք յուղի օգտագործումը
Կարագը, բուսական յուղերը, մարգարինը, հալած յուղը, օրգանիզմին անհրաժեշտ էներգիայի երկրորդ գլխավոր աղբյուրն են: Ճարպերն ունեն անփոխարինելի սննդարար նյութեր, որոնք օրգանիզմի կողմից չեն սինթեզվում: Որոշ վիտամիններ (D, A, E, K) լուծվում են միայն ճարպերի մեջ, ուստի վերջիններս անհրաժեշտ են այդ վիտամինների ներծծման համար: Բացի այդ, խոլեստերինը և ֆոսֆոլիպիդները մասնակցում են մի շարք հորմոնների, լեղաթթուների, վիտամին D-ի և բջջային թաղանթների գոյացմանը:
Կենդանական ճարպերը պարունակում են մեծ քանակությամբ հագեցած ճարպեր և խոլեստերին, որոնք օրգանիզմին անհրաժեշտ են քիչ քանակությամբ, քանի որ դրանց չարաշահումը բերում է անոթների խցանման, աթերոսկլերոզի, բարձրացնում է սրտանոթային հիվանդությունների (ինֆարկտ, ինսուլտ, արյան բարձր ճնշում), շաքարային դիաբետի, ճարպակալման և քաղցկեղի որոշ տեսակներով հիվանդանալու վտանգը:
Հագեցած ճարպերի օգտագործումից խուսափելու համար գնումներ կատարելիս կարդացեք ապրանքի պիտակի վրա զետեղված սննդային արժեքի վերաբերյալ տվյալները, ընտրեք ցածր յուղայնությամբ միս և կաթնամթերք:
Կերակուր պատրաստելիս մսի և թռչնամսի վրայից հեռացրեք նկատելի ճարպը, օգտագործեք նվազագույն քանակությամբ յուղ, գերադասեք անյուղ ճաշապատրաստման եղանակները` շոգեխաշեք, խորովեք, եփեք:
Հիմնականում բուսական ծագում ունեցող մթերքը` ձիթապտղի, արևածաղկի, կտավատի, խաղողի սերմերի, սոյայի ձեթը շատ օգտակար են` նվազեցնում են «վատ խոլեստերինի» քանակը: Սննդամթերքի այս խմբի կալորիականությունը մեծ է: Օրինակ, մեկ գրամ յուղը 2 անգամ ավելի շատ կալորիա է պարունակում, քան մեկ գրամ շաքարը, այդ պատճառով այս խմբի սննդամթերքի չափից ավելի օգտագործումը բերում է ավելորդ քաշի ավելացման:
Խուսափեք տապակելուց հետո ձեթը կրկնակի օգտագործելուց, քանի որ ենթարկվելով ջերմային մշակման` այն առաջացնում է ուռուցքածին նյութեր:
Գոյություն ունեն 2 տեսակի ճարպեր, որոնք չեն արտադրվում օրգանիզմի կողմից, բայց շատ անհրաժեշտ են նրա նորմալ գործունեության համար: Դրանք են օմեգա-3 և օմեգա-6 ճարպաթթուները, որոնք նվազեցնում են արյան մակարդելիությունը և պաշտպանում անոթները: Այս ճարպերը պարունակում են յուղոտ ձուկը, ընկույզը, խաղողի կորիզների և սոյայի ձեթը: Առողջ լինելու համար պետք է ամենօրյա սննդակարգում ընդգրկել օմեգա-3 ճարպաթթուների գոնե մեկ աղբյուր:
Մարգարինը, որը նույնպես այս խմբին է պատկանում, ստանում են բուսական յուղի պնդեցման եղանակով, որի պատրաստման ժամանակ գոյանում են տրանսճարպաթթուներ: Դրանք արյան մեջ բարձրացնում են խոլեստերինի քանակը` նվազեցնելով «լավ խոլեստերինինը», որը և դառնում է սրտանոթային հիվանդությունների պատճառ: Այն կարծիքը, թե իբր մարգարինն օգտակար է, արդարացված չէ: Տրանսճարպաթթուների գլխավոր աղբյուրն են նաև կարտոֆիլի չիփսերը և մարգարինից պատրաստված քաղցրեղենը: Սրտանոթային հիվանդություններից խուսափելու համար այս սննդամթերքները մի օգտագործեք:
Այսպիսով, որպեսզի պահպանեք ձեր առողջությունը, անհրաժեշտ է`
- Չափավորել յուղի օգտագործումը, նախընտրելով բուսական ծագման յուղերը` կենդանական ճարպերը սննդակարգից չհանելով:
- Օգտագործել ցածր յուղայնությամբ կաթ, թթվասեր, պանիր, կաթնաշոռ, պաղպաղակ:
- Նախընտրել պատրաստման այն եղանակները, որոնք լրացուցիչ յուղ չեն պահանջում:
- Խուսափել մարգարին և այն պարունակող սննդամթերք օգտագործելուց:
- Օրգանիզմին անհրաժեշտ կարևոր ճարպաթթուներով ապահովելու համար օրվա մեջ օգտագործել օմեգա-3-ի առնվազն մեկ լիարժեք աղբյուր:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Բարեփոխումների գործընթացը շարունակվում է Բարեփոխումների գործընթացը շարունակվում է](up/article/small/file_24445_4688342.jpg)
Յուրաքանչյուր երկրի ռազմավարական կարևորագույն խնդիրներից է բնակչության առողջության պահպանումն ու բարելավումը, որոնց պատշաճ կազմակերպումը ենթադրում է առողջապահական որակյալ և մատչելի ծառայությունների ու բուժօգնության ապահովում...
![](images/calendar.png)
![Առողջապահությունը` պետության ուշադրության կենտրոնում Առողջապահությունը` պետության ուշադրության կենտրոնում](up/article/small/file_24457_2137660.jpg)
Հարցազրույց ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության և մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ,«Արաբկիր» բժշկական կենտրոնի գիտական ղեկավար, Հայաստանի մանկական բժիշկների ասոցիացիայի նախագահ...
![](images/calendar.png)
![Վաղվա առողջությունն ապահովագրենք այսօր. «ՌԵՍՈ» ապահովագրական ընկերության Վաղվա առողջությունն ապահովագրենք այսօր. «ՌԵՍՈ» ապահովագրական ընկերության](up/article/small/file_24459_9466189.jpg)
Հարցազրույց «ՌԵՍՈ» ապահովագրական ընկերության անձնական ապահովագրական բաժնի պետ Բաբկեն Շահումյանի հետ...
![](images/calendar.png)
![Սթրեսի կառավարման հիմնական ուղիները Սթրեսի կառավարման հիմնական ուղիները](up/article/small/file_24467_5383748.jpg)
Սթրեսը վտանգի, մարտահրավերների և միջավայրի փոփոխությունների արդյունքում առաջացած ընդհանուր հարմարվողականության (ադապտացիոն) համախտանիշ է...
![](images/calendar.png)
![Դեպրեսիա Դեպրեսիա](up/article/small/file_24468_9216586.jpg)
Մարդիկ հաճախ իրենց վատ տրամադրությունն արտահայտելու համար օգտագործում են դեպրեսիա, ընկճախտ, ընկճվածություն, տխրություն, թախծոտություն բառերը, սակայն դեպրեսիան ավելին է, քան պարզապես նշված զգացումները: Դեպրեսիան հիվանդություն է...
![](images/calendar.png)
Հայաստանում սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդությունների` սեռավարակների թվի աճ է արձանագրվել, որին «նպաստել» են բնակչության կենսամակարդակի նվազումը, մարմնավաճառությունը,«սեռական հեղաշրջումը»...
![](images/calendar.png)
![Մարդու մկանային համակարգը Մարդու մկանային համակարգը](up/article/small/file_24513_5721201.jpg)
Մարդու հենաշարժական համակարգը բաղկացած է պասիվ և ակտիվ մասերից: Պասիվը ոսկրերն են` միմյանց հետ շփման հատվածներում ծածկված ողորկ հոդային մակերեսներով, դրանց միացնող և շարժումներին որոշակի...
![](images/calendar.png)
Հիպոդինամիան համարվում է դարի, այսպես կոչված` պրոգրեսի հիվանդություն: Դա մարդու շարժողական ակտիվության հարաբերական սահմանափակումն է, որը պայմանավորված է ժամանակակից քաղաքակրթության և գիտատեխնիկական առաջընթացով...
![](images/calendar.png)
![Երեխայի խնամքը Երեխայի խնամքը](up/article/small/file_24524_1404782.jpg)
«Առողջապահություն» հանդեսի խմբագրությանն ուղղված` երեխայի խնամքին վերաբերող բազմաթիվ հարցերի պատասխանում է Երևանի 2-րդ բուժմիավորման մանկական պոլիկլինիկայի մանկաբույժ Զարինե Կոջոյանը...
![](images/calendar.png)
![Անպտղությունը դատավճիռ չէ... Անպտղությունը դատավճիռ չէ...](up/article/small/file_24525_8223492.jpg)
Ժամանակն անցնում է, իսկ ախտորոշումը դեռևս նույնն է, որը կարծես դատավճիռ լինի: Սովորության համաձայն` կինն այցելում է տարբեր բժիշկների, հետազոտվում է և փորձում գտնել չհղիանալու պատճառները, իսկ անհոգ ամուսինը չի էլ կռահում, որ խնդիրը հենց իր մեջ է...
![](images/calendar.png)
![Երիտասարդ ձեռքերի գաղտնիքները Երիտասարդ ձեռքերի գաղտնիքները](up/article/small/file_24526_6764817.jpg)
Ինչպես հանդեսի նախորդ համարներում նշվել է` տարվա յուրաքանչյուր եղանակի համար մաշկի խնամքի միջոցները տարբեր են: Այդ սկզբունքը գործում է նաև ձեռքերի մաշկի դեպքում...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն